Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ, Ngoại trưởng Pompeo cho biết cuộc hội đàm với người đồng cấp Anh đã “bắt đầu bằng việc thảo luận về thách thức mà Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đặt ra và dịch virus COVID-19 bắt nguồn từ Vũ Hán, Trung Quốc”.

Ông Pompeo nói: “Việc ĐCSTQ lợi dụng thảm họa này để trục lợi hơn nữa cho bản thân họ thật là đáng ô nhục. Thay vì giúp đỡ thế giới, Tổng Bí thư Tập Cận Bình đã cho cả thế giới thấy bộ mặt thật của ĐCSTQ”.

Nhà ngoại giao hàng đầu chính quyền Tổng thống Donald Trump nói tiếp: “Chúng ta đã thấy các quyền tự do của Hồng Kông bị nghiền nát. Chúng ta đã thấy ĐCSTQ bắt nạt các nước láng giềng, quân sự hóa các thực thể ở Biển Đông và xúi bẩy một cuộc đối đầu chết người với Ấn Độ”.

Ngoại trưởng Mỹ chúc mừng chính phủ Anh đã đưa ra quyết định đúng đắn khi cấm tập đoàn Huawei của Trung Quốc tham gia vào mạng viễn thông 5G của Anh Quốc.

Ông cũng ca ngợi Luân Đôn về việc lên án ĐCSTQ vi phạm hiệp ước “một quốc gia, hai chế độ” dành cho Hồng Kông, thành phố từng là thuộc địa của Anh Quốc. Theo hiệp ước này, Hồng Kông phải được hưởng các quyền tự do theo chế độ tư bản chủ nghĩa ít nhất cho đến năm 2047. Tuy nhiên, ĐCSTQ đã vi phạm lời hứa với Anh Quốc bằng việc thông qua luật an ninh quốc gia Hồng Kông vào ngày 30/6/2020.

Ngoại trưởng Pompeo cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng toàn bộ thế giới cần phải hợp tác để đảm bảo rằng mọi quốc gia, gồm cả Trung Quốc, hành xử trong hệ thống quốc tế theo những cách thức phù hợp và nhất quán với trật tự quốc tế”.

Ngoại trưởng Mỹ nói tiếp trong lời ám chỉ rõ ràng tới Trung Quốc: “Các vị không thể đưa ra yêu sách chủ quyền đối với các khu vực hàng hải mà các vị không có chủ quyền hợp pháp. Các vị không thể đe dọa các quốc gia và bắt nạt họ ở dãy Himalaya. Các vị không thể tham gia vào các hoạt động bưng bít và chỉ định thành viên của các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)”.

Các nhà quan sát chỉ ra rằng giám đốc WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus đã giành được chức vụ này nhờ sự tiếp sức của Trung Quốc, đó là một trong các nguyên nhân khiến vị quan chức Ethiopia giúp đỡ Bắc Kinh trì hoãn cảnh báo thế giới về dịch COVID-19, khiến dịch bệnh lây lan khắp tới hơn 200 quốc gia và tới nay đã khiến hơn nửa triệu người tử vong.

Trong cuộc họp báo hôm 21/7, Ngoại trưởng Pompeo kêu gọi: “Chúng tôi muốn thấy mọi quốc gia hiểu được tự do, dân chủ, trân trọng những giá trị đó, và biết rằng điều quan trọng để người dân của họ, quốc gia có chủ quyền của họ thành công, là cần hiểu được mối đe dọa mà Đảng Cộng sản Trung Quốc đang đặt ra cho họ, đồng thời cần tự hành động và phối hợp để khôi phục lại những điều hợp pháp vốn thuộc về chúng ta.”

Các nhà phân tích nhận định chính quyền Tổng thống Trump đang hình thành một liên minh quốc tế để chống lại các thách thức của ĐCSTQ, và một trong những bước đầu tiên là phơi bày bản chất của ĐCSTQ ra công chúng thế giới.

“Một khi chúng ta tự tin rằng chúng ta có hiểu biết chung về mối đe dọa do ĐCSTQ đặt ra, thì chúng ta có thể bắt đầu hành động”, Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố hôm 25/6.

Vào thời điểm làn sóng phản đối chính quyền Trung Quốc đang dâng cao trên khắp thế giới, nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng có sự chia rẽ một cách rõ rệt. Mấy ngày trước, Thủ tướng Quốc Vụ viện Trung Quốc Lý Khắc Cường đã nhấn mạnh tại Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương ĐCSTQ rằng “làm việc gì nhất định phải biết tự lượng sức mà làm”, động thái này lần nữa được cho rằng đã bóc trần nội tình kinh tế ĐCSTQ, không đồng điệu với “giấc mộng Trung Hoa” do Tập Cận Bình gắng sức tô vẽ.

Thủ tướng Quốc Vụ viện Trung Quốc Lý Khắc Cường ngày 15/7 đã có bài phát biểu tại Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương ĐCSTQ. Ông chỉ ra rằng các khoản ngân sách mới đặc biệt của chính quyền địa phương trong năm nay sẽ được sử dụng cho “sáu ổn định” (ổn định việc làm, tài chính, ngoại thương, ổn định khoản đầu tư từ nước ngoài, ổn định đầu tư và công tác dự trù) cùng “sáu bảo đảm” (đảm bảo việc làm, sinh kế cơ bản của người dân, đảm bảo bộ phận chính của thị trường, an ninh lương thực và năng lượng, sự ổn định chuỗi cung ứng của dây chuyền sản xuất và đảm bảo các hoạt động cơ bản). Nghiêm cấm dùng ngân sách vào việc thay thế các khoản nợ hiện có, quyết không được phép làm các “công trình khoe khoang hình ảnh hay các công trình nhằm tô vẽ bộ mặt”.

Ngay từ cuộc họp Lưỡng hội diễn ra vào hạ tuần tháng 5, ông Lý Khắc Cường đã cảnh báo rằng năm nay nền kinh tế Trung Quốc sẽ chịu áp lực nghiêm trọng, doanh thu tài chính sẽ giảm mạnh. Chính quyền các cấp phải thắt lưng buộc bụng, chi tiêu tiết kiệm hết mức có thể.

Theo báo cáo của các phương tiện truyền thông ĐCSTQ, Đại hội Đại biểu Nhân dân Trung Quốc đã phê duyệt cho chính quyền địa phương phát hành thêm 3,75 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu để đảm bảo hoạt động ở cơ sở. Tính đến giữa tháng 7, trái phiếu đặc biệt mới của chính quyền địa phương đã phát hành 2,24 nghìn tỷ nhân dân tệ, chi ra 1,9 nghìn tỷ nhân dân tệ, tỷ lệ sử dụng đạt 85%.

Ông Lý Khắc Cường chỉ ra tại cuộc họp rằng chính quyền địa phương nên tối ưu hóa đường hướng đầu tư của quỹ trái phiếu chính phủ. Ông chỉ trích một số nơi tùy tiện phá bỏ các khu vực không phải là khu vực đã quá lỗi thời hoặc khu ổ chuột cần phải cải tạo, “không cân nhắc vấn đề tiền đến từ đâu” tạo thành gánh nặng tài chính to lớn.

Ông cũng nhấn mạnh rằng “Trung Quốc vẫn là một quốc gia đang trong phát triển, làm việc gì nhất định phải làm hết sức, biết tự lượng sức mà làm”.

Ngoại giới hoài nghi những lời này của ông Lý Khắc Cường còn có ám chỉ điều gì khác. Truyền thông Đài Loan Liberty Times đưa tin rằng những lời phát biểu này của ông Lý Khắc Cường bị nghi là đang ám đấu với “giấc mộng Trung Hoa” của ông Tập Cận Bình.

Trên thực tế, những phát biểu gần đây của ông Lý Khắc Cường đã liên tiếp bóc trần nội tình kinh tế của ĐCSTQ, chọc thủng bong bóng “xây dựng thành công xã hội thịnh vượng, thoát nghèo toàn diện” mà ông Tập Cận Bình hết sức tô vẽ.

Tại Lưỡng hội, ông Lý Khắc Cường bất ngờ đã nói ra sự thật rằng “600 triệu người Trung Quốc có thu nhập bình quân hàng tháng dưới 1.000 Nhân dân tệ (khoảng 3,3 triệu VND)” và mạnh mẽ ủng hộ một “nền kinh tế vỉa hè” nhằm tạo thêm việc làm, cho phép người dân tự tìm đường sống. Tuy nhiên, phương án này của ông Lý Khắc Cường đã bị chính quyền các nơi ngăn chặn với lý do làm xấu “hình ảnh quốc gia”.

Trang UP Media của Đài Loan bình luận rằng “nền kinh tế vỉa hè” của ông Lý Khắc Cường bị đá một cách không thương tiếc, đây thực sự là một đường lối gây tranh cãi trong thời buổi suy thoái kinh tế trầm trọng như hiện nay. Điều này khiến ông Tập Cận Bình, người muốn gây dựng thành tựu chính trị của mình vào năm kết thúc “Kế hoạch 5 năm lần thứ 13”, cảm thấy không còn chút thể diện nào.

Hiện giờ miền nam Trung Quốc đang trong lũ lụt nghiêm trọng, ông Tập Cận Bình đã đi ngược lại truyền thống vốn có của các nhà lãnh đạo, không đích thân đến thị sát các khu vực thảm họa, và ông cũng chưa từng xuất hiện công khai để chỉ đạo công tác phòng chống lụt bão và cứu trợ thảm họa. Trái lại ông Lý Khắc Cường đã có một chuyến thị sát đến Quý Châu, nơi thảm họa không được xem là tồi tệ nhất.

Trong khoảng thời gian ông Lý Khắc Cường thị sát tại Quý Châu, ngày 6/7 ông cho biết dọc đường đã trông thấy rất nhiều “nhà xưởng bỏ không”. Ông đốc thúc chính quyền địa phương sử dụng các nhà xưởng này để mở rộng sản xuất và nhấn mạnh rằng có thể “kêu gọi thêm anh chị em của những người lao động nhập cư của địa phương”.

Có nhà bình luận nói rằng ông Lý Khắc Cường vô tình lại nói sự thật, một lần nữa xác nhận rằng tình hình tái thiết kinh tế của Trung Quốc vốn không được như mong đợi, có không ít ngành công nghiệp sản xuất vẫn đang trong tình trạng dừng lại. Động thái này một lần nữa đã “dội gáo nước lạnh” vào luận điệu thoát nghèo toàn diện, xây dựng thành công xã hội thịnh vượng của ông Tập Cận Bình.

Trang RFI nói rằng sau khi ông Tập Cận Bình chiếm trọn vị thế “duy ngã độc tôn”, ông Lý Khắc Cường đã không còn có thể mở miệng trong nhiều vấn đề. Xung đột hiện tại giữa Tập và Lý chủ yếu ở phương diện thực thi các chính sách, “người cần tiếng, kẻ cần miếng”.

Kể từ đầu năm nay, do sự chồng chất của nhiều nhân tố nghiêm trọng như chiến tranh thương mại, dịch bệnh và lũ lụt, nền kinh tế Trung Quốc đã bị ảnh hưởng nặng nề hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp tư nhân khó duy trì sản xuất. Làn sóng phá sản và thất nghiệp kéo đến khiến đời sống của người dân gặp khó khăn, xã hội rơi vào tình cảnh hỗn loạn.

Thế giới bên ngoài nhận thấy rằng ông Lý Khắc Cường đã nhiều lần nhấn mạnh công khai rằng, “bảo đảm công ăn việc làm” và “bảo đảm sinh kế của người dân”, nhưng nhiều chính sách của ông Tập Cận Bình lại không ngừng khuấy động thêm mâu thuẫn xã hội, kích động phẫn nộ của người dân.

Gần đây, Thái Kỳ – thị trưởng Bắc Kinh, và là thân tín của ông Tập Cận Bình, trước đây đã từng xua đuổi những người dân ở tầng đáy của xã hội, rồi lại bắt đầu ra tay với “người dân tầng trung”, cưỡng chế phá bỏ lượng lớn các căn biệt thự ở quận Xương Bình, Bắc Kinh, dẫn đến các cuộc biểu tình của nhóm người thuộc tầng lớp trung lưu ở Bắc Kinh.

Ông Lý Khắc Cường ngày trước tại cuộc họp đã chỉ trích một số chính quyền địa phương đã phá bỏ nhà dân một cách bừa bãi, động thái này của ông cũng được cho rằng thể hiện sự bất mãn đối với thị trưởng Bắc Kinh Thái Kỳ.

Theo báo cáo, mùa lũ năm nay tạo thành thiệt hại to lớn về người và của, lượng lớn nhà cửa bị nước lũ phá hủy, ruộng vườn bị ngập, xe cộ bị cuốn trôi. Người dân phàn nàn rằng họ đã không nhận được bất kỳ sự trợ giúp nào từ chính phủ và chỉ có thể tự cứu lấy mình.

Theo Wen Hui, NTDTV
Vũ Dương biên dịch

Theo thông cáo được đăng hôm 20/7 trên website của Hải quân Mỹ, nhóm tác chiến tàu sân bay Nimitz gồm USS Nimitz, tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường USS Princeton, tàu khu trục USS Sterett và USS Ralph Johnson, tham gia diễn tập với hải quân Ấn Độ trên Ấn Độ Dương từ ngày 20/7. Tờ Nikkie Asian Review ngày 21/7 đưa tin, Ấn Độ điều các tàu hải quân như Rana, Sahyadri, Shivalik và Kamorta tham gia tập trận.

Tờ báo của Nhật Bản cho biết, hải quân Mỹ và Ấn Độ đã tập trận tại eo biển Malacca, một tuyến giao thông hàng hải nhỏ ở giữa Malaysia và Indonesia. Eo Malacca được coi là một trong những tuyến đường biển quan trọng nhất thế giới. Phần lớn hàng hóa thương mại của Trung Quốc với châu Âu và dầu nhập khẩu của nước này đều phải đi qua eo biển này.

Theo hải quân Mỹ, tàu chiến của hai nước đã thực hiện các nội dung diễn tập nhằm nâng cao khả năng huấn luyện và phối hợp, trong đó có tác chiến phòng không, giúp chống lại các mối đe dọa trên biển, từ cướp biển đến chủ nghĩa bạo lực cực đoan.

Tuy nhiên, chuyên gia quốc phòng Derek Grossman tại Viện chính sách Rand Corporation (Mỹ) nhận định, cuộc tập trận của Mỹ và Ấn Độ dường như nhằm gửi thông điệp tới một đối thủ chung, đó là Trung Quốc.

“Một cuộc cạnh tranh quyền lực lớn giữa Mỹ và Trung Quốc có thể đang tác động đến Ấn Độ”, ông Grossman nói. “Ấn Độ đã có thái độ trung lập trong nhiều năm, nhưng khi xem xét mối quan hệ gần đây với Trung Quốc, Ấn Độ đã nhận ra rằng việc duy trì mối quan hệ thân mật với Bắc Kinh sẽ trở nên khó khăn”.

Cuộc diễn tập giữa hải quân Mỹ và Ấn Độ diễn ra chỉ vài ngày sau khi nhóm tác chiến tàu sân bay Nimitz tập trận với nhóm tàu sân bay USS Ronald Reagan trên Biển Đông. Hải quân Mỹ khẳng định các hoạt động này nhằm duy trì tự do hàng hải và ủng hộ khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cởi mở và tự do.